سم قارچکش پسته ، راهکاری مؤثر
مقدمه
درختان پسته از جمله محصولات استراتژیک کشاورزی محسوب میشوند که نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی دارند. با این حال، این درختان در معرض بیماریهای قارچی متعددی قرار دارند که میتوانند موجب کاهش عملکرد و افت کیفیت محصول شوند. استفاده از سموم قارچکش یکی از مؤثرترین روشها برای کنترل بیماریهای قارچی در باغات پسته است.
در این مقاله، به بررسی بهترین سم قارچکش برای درختان پسته، نحوه عملکرد، روشهای استفاده، مزایا، نکات ایمنی و تأثیرات زیستمحیطی آن پرداخته خواهد شد.
بیماریهای قارچی رایج در باغات پسته
قبل از انتخاب یک قارچکش مناسب، شناخت بیماریهای قارچی شایع در درختان پسته ضروری است. برخی از مهمترین این بیماریها عبارتاند از:
-
پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه
- عامل بیماری: قارچ Phytophthora spp.
- علائم: زرد شدن برگها، ضعف عمومی درخت، پوسیدگی طوقه و کاهش رشد
- روش کنترل: استفاده از قارچکشهای سیستمیک مانند فوزتیل آلومینیوم
-
آنتراکنوز پسته
- عامل بیماری: قارچ Colletotrichum spp.
- علائم: لکههای قهوهای روی برگها، خشک شدن سرشاخهها و سیاه شدن دانههای پسته
- روش کنترل: محلولپاشی با قارچکشهای حفاظتی مانند بردو و مانکوزب
-
سفیدک سطحی پسته
- عامل بیماری: قارچ Podosphaera pannosa
- علائم: پوشش سفید روی برگها و کاهش رشد درخت
- روش کنترل: استفاده از قارچکشهای گوگردی یا ترکیبات سیستمیک مانند تبوکونازول
-
لکه برگی آلترناریایی
- عامل بیماری: قارچ Alternaria alternata
- علائم: لکههای تیره روی برگها که بهمرور باعث ریزش آنها میشود
- روش کنترل: محلولپاشی با پروپیکونازول یا تیوفانات متیل
بهترین سموم قارچکش برای پسته
بر اساس نوع بیماری و نحوه عملکرد، سموم قارچکش مناسب برای درختان پسته به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
1. قارچکشهای حفاظتی
این نوع قارچکشها قبل از ورود عامل بیماریزا به درخت استفاده میشوند و نقش پیشگیریکننده دارند. مهمترین آنها عبارتاند از:
- بردو (Bordeaux mixture): ترکیب سولفات مس و آهک هیدراته، مناسب برای پیشگیری از آنتراکنوز و بیماریهای باکتریایی
- مانکوزب (Mancozeb): قارچکش تماسی مؤثر برای لکه برگی و سفیدک سطحی
- زینب (Zineb): مناسب برای حفاظت در برابر بیماریهای قارچی برگی
2. قارچکشهای سیستمیک و درمانی
این سموم پس از نفوذ بیماری به بافت گیاه، از طریق شیره گیاهی در درخت حرکت کرده و قارچها را از بین میبرند. مهمترین آنها عبارتاند از:
- فوزتیل آلومینیوم (Fosetyl-Al): کنترل پوسیدگی طوقه و ریشه
- تبوکونازول (Tebuconazole): مؤثر در کنترل سفیدک سطحی و لکه برگی آلترناریایی
- پروپیکونازول (Propiconazole): قارچکش قوی برای لکه برگی و آنتراکنوز
- تیوفانات متیل (Thiophanate-methyl): گزینهای مؤثر برای بیماریهای قارچی برگی و سرشاخهای
نحوه مصرف قارچکشها در باغات پسته
1. محلولپاشی برگی
- بهترین روش برای کنترل بیماریهای برگی مانند لکه برگی و سفیدک سطحی
- ترکیب مقدار مشخصی از قارچکش در آب و پاشیدن آن روی برگها
- بهترین زمان برای محلولپاشی: صبح زود یا عصر، زمانی که دما پایین است
2. تزریق به تنه درخت
- مناسب برای بیماریهای سیستمیک مانند پوسیدگی فیتوفتورایی
- تزریق محلول قارچکش به تنه درخت برای جذب سریع و تأثیر طولانیمدت
3. آبیاری با قارچکش
- روش مناسب برای کنترل بیماریهای ریشهای
- اضافه کردن قارچکش به سیستم آبیاری قطرهای برای جذب از طریق ریشهها
4. ضدعفونی بذر و نهال
- استفاده از قارچکشهای پودری مانند کاپتان برای ضدعفونی بذر و ریشه نهال
- جلوگیری از انتقال بیماریهای قارچی به باغات جدید
نکات ایمنی در استفاده از قارچکشهای پسته
- استفاده از لباس و تجهیزات ایمنی هنگام محلولپاشی
- عدم مصرف قارچکشها در ساعات گرم روز برای جلوگیری از تبخیر سریع و سوختگی برگها
- عدم استفاده در دوره گلدهی برای جلوگیری از آسیب به گردهافشانها
- رعایت دوز توصیهشده توسط شرکت سازنده برای جلوگیری از مقاومت قارچی
- شستوشوی تجهیزات پس از سمپاشی برای جلوگیری از باقیماندن ترکیبات شیمیایی
تأثیرات زیستمحیطی قارچکشها
اگرچه قارچکشها نقش مهمی در افزایش عملکرد و سلامت درختان پسته دارند، اما مصرف نادرست آنها میتواند اثرات مخربی بر محیط زیست داشته باشد. برخی از اقدامات لازم برای کاهش این اثرات شامل موارد زیر است:
- استفاده از قارچکشهای کمخطر و زیستسازگار
- تناوب در استفاده از سموم برای جلوگیری از بروز مقاومت قارچی
- عدم سمپاشی در نزدیکی منابع آبی برای جلوگیری از آلودگی آب
- جمعآوری و دفع اصولی بستههای قارچکش پس از مصرف
نتیجهگیری
باغات پسته به دلیل شرایط خاص رشد، در معرض بیماریهای قارچی متعددی قرار دارند که میتوانند باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول شوند. استفاده از قارچکشهای حفاظتی و سیستمیک نقش مهمی در کنترل این بیماریها دارد.
انتخاب قارچکش مناسب بر اساس نوع بیماری، روش مصرف صحیح و رعایت نکات ایمنی میتواند تأثیر بسزایی در مدیریت بیماریهای قارچی و افزایش بهرهوری باغات پسته داشته باشد.